Bu bitki, ekosistemler için çok kıymetli hayati özelliklere sahip… Dünya için neden olmazsa olmaz?
Avustralya’nın Yeni Güney Galler Üniversitesi’nden ekolojist David Eldridge , yosunların tüm bu mükemmel şeyleri yaptığını keşfettiğimizde şaşırdık , diyor .Antibiyotiklere inanılmaz derecede dirençli genler, bitki örtüsü olmayan alanlara kıyasla yosunlu habitatların mikrobiyomlarında daha az mevcuttu.
Sekiz farklı ekosistemdeki yüzden fazla bölgeden yosun örnekleri alan Eldridge ve meslektaşları, bitki popülasyonlarının, çalışmalarının bir modülü olan ortam tiplerinde 9,4 milyon kilometrekarelik inanılmaz bir alanı kapsadığını kestirim ettiler. Bu alan Çin yahut Kanada’nın büyüklüğü ile karşılaştırılabilir.
Eski bir bitki organizması ve günümüz bitkilerinin atası üzere yosun, daha çağdaş torunlarından daha kolay bir yapıya sahiptir; ince kısımları ekseriyetle sırf bir hücre kalınlığında olan küçük yapraklarla doludur. Fakat yapısal küçüklükleri onları daha az güçlü yapmaz.
Su muhtaçlığını, günümüz bitkilerine nazaran sıra dışı bir biçimde gideriyor
Eldridge yaptığı açıklamada, “Yosunlar, sıradan bir bitkinin sahip olduğu, ksilem ve floem ismi verilen, suyun içinden geçtiği borulara sahip değil. Yosunlar bunun yerine atmosferden su alarak hayatta kalıyor. Avustralya’nın kuru bölgelerindeki üzere kimi yosunlar, susuz kalıp kuruduklarında kıvrılır lakin ölmez. Farklı bir formda, sonsuza kadar ‘beklemede’ olan bir canlılık formunda yaşarlar.
Üzerin yapışık halde, küçük kurutulmuş bitkiler yahut bitki modülleri içeren 100 yıllık bir numune yosunları çıkardık, su verdik ve canlandıklarını gözlemledik. Yosunların hücreleri, tıpkı durumdaki bitkilerde olduğu üzere parçalanmadı” tabirlerini kullandı.
Yosun ayrıyeten, karbon da dahil olmak üzere besinler için bir depolama havuzu fonksiyonu görüyor ve günümüzde iklim değişikliği konusunda sorun haline gelen bu elementin 6,43 milyar metrik tonunu, karbon halihazırda çok doymuş atmosferimizin dışında tutuyor.
Yosunların bir başka yararı da ziyanlı mikroorganizmaları (patojenler) denetim altında tutmaya yardımcı olması. Yapılan çalışmada, yosunların yaşadığı topraklarda daha az bitki patojeni yaşadığı, antibiyotik direnci yüksek olan genlerin daha az bulunduğu belirlendi.
Asla Ölmezler
Yosunlar, olağan bir bitkinin sahip olduğu, içinden suyun aktığı ksilem ve floem ismi verilen taşıma dokusuna sahip değildir, fakat yosun atmosferden su toplayarak hayatta kalır. Avustralya’nın kurak bölgelerindekiler üzere kimi yosunlar kuruduklarında kıvrılırlar fakat ölmezler ve sonsuza kadar uykuda kalırlar. Yosunları yüz yıl sonra bu halden aldık, üzerlerine su serptik ve canlanmalarını izledik.
Bilim adamları, çalışma alanlarının her birinde yosunlu ve yosunsuz toprakları karşılaştırdılar ve yosunla kaplı toprakta besinlerin daha fazla hareket ettiğini, nitrojen ve fosfordan organik hususa kadar her şeyin döngüsünü artırdığını buldular. Yosun ayrıyeten, karbon da dahil olmak üzere besinler için bir depolama havuzu misyonu görür ve şu anda bu hayati lakin problemli elementin yaklaşık 6,43 milyar tonunu CO2 doymuş atmosferimizden uzak meblağ.
Eldridge , yosunların altı kat daha fazla karbondioksit emdiğini düşünüyoruz, bu yüzden bu teğe bir oran değil, bundan altı kat daha uygun diyor.
Süper Bakteri Gelişimini Engellerler
Avustralyalı bilim adamları, yosunların potansiyel patojenleri de depoladığını keşfettiler. Araştırma, yosunların yaşadığı toprakta daha az potansiyel bitki patojeni saydı ve antibiyotiklere inanılmaz derecede dirençli genler, bitki örtüsü olmayan alanlara kıyasla yosunlu habitatların mikrobiyomlarında daha az mevcuttu.
Nature Geoscience bilimsel mecmuasında yayınlanan çalışmanın müellifleri, yosunların altındaki toprakta artan karbonun mikropların rekabetini ve antibiyotiğe dirençli genler üretme gereksinimini azaltabileceğine inanıyoruz .
Yosun köklerinin sığ düğümleri, toprağı bir ortada tutmaya yardımcı olur ve sonraki bitki büyümesi için sabit bir yüzey sağlar ve bu da daha karmaşık ekosistemlere yol açar. Yosun ayrıyeten yüzey mikro ikliminin korunmasına yardımcı olur. Sphagnum , Hylocomium ve Ptilium üzere yüksek yoğunluklu yosunlar , bilhassa çöller ve tundra üzere ağaçların yetişmediği alanlarda toprak biyolojik çeşitliliğine ve ekosistemlere en çok katkıda bulunur.
Volkanik patlamalar üzere büyük yüzey bozukluklarından sonra yosun, siyanobakteriler ve alglerden sonra geri dönen en eski organizmalardan biridir.
Araştırmamızda, yosunların olduğu yerlerde daha yüksek seviyede toprak sıhhatine, daha fazla karbona ve daha fazla nitrojene sahip olduğunuzu gösterdik. Science Alert’e nazaran Eldridge, kentsel ve doğal alanlarda önemli halde bozulmuş toprağın toparlanmasını başlatmak için yosunların harika bir araç olabileceğini belirtiyor .