“Canavar Karadelik” şu vakte kadar bulduklarımızın en büyüğü olabilir

Gökbilimciler şu ana kadar bulunmuş Dünya’ya en yakın karadeliği keşfetmiş olabilir. Toplam 12 Güneş kütlesine muadil kütleli karadelik ‘arka bahçemizde” dolaşırken bulundu. Şaşırmayacağınız biçimde karadelikler o kadar karanlıklardır ki ışık bile tesir alanlarından kaçamaz ve münasebetiyle uzayın karanlığında gözlemsel olarak yakalanmaları hayli zordur. Uzay boşluğunda karadelikleri yakalamanın en sık karşılaşılan yolu etraflarında dolanan bir yıldızın tesirlerini incelemektir. Karadelikler bazen yıldızları tesiri altına alıp çift sistemler oluşturabilirler yahut yıldızları emerek yıldızı var eden maddeyi fırlatarak ışıma yapıyor. Gökbilimciler, bu sıradışı objeyi keşfedebilmek için tüm gökyüzünü tarayan Gaia misyonundan 200,000 adet çift yıldız sistemini araştırdılar. Bu yıldızlar ortasında teleskoplarda görünmeyen objelerin etrafında dönenleri tespit etmeye çalıştılar.

“Karadelik adayı”

“Özellikle çok yüksek kütleli eşilikçileri olan ve böylelikle parlaklık bakımından tek bir yıldız olarak indirgenebilecek çift yıldız sistemlerini inceledik.” diyen çalışmayı yapan takım başkanı Dr. Sukanya Chakrabarti, bu çeşit sistemlerde eşlikçi olan objenin tümüyle “karanlık” olabileceğini söylüyor, bir karadelik adayı.

Umut vaad eden adaylara ilişkin eşlikçi yıldızın spektral özellikleri incelendi. Bu incelemeleri yaparken Hawaii’deki Keck Gözlemevi ve Şili’deki Büyük Macellan Teleskobu kullanıldı. Şayet bu yıldızların eşlikçileri hakikaten karadelik ise, yıldızların renkseriminde(spektrumunda) karşıkonulmaz ölçülerde kütleçekimsel bükülmeler görülüyor.

Ekip, bu incelemeleri yaparken sıradışı bir sistem dikkatlerini çekti. Görünür dalga uzunluklarında besbelli, Güneş’ten biraz daha düşük kütleli bir yıldız, kendisinden 12 kat daha yüksek kütleli bir “şey”in etrafında 185 günde bir dönüyor. Yıldızın renkseriminde kütleçekimsel tesirlerden kaynaklanan Doppler kaymaları da net bir biçimde görünüyor. Yapılan spektral tahliller, Gaia vazifesinin tüm gökyüzü taramalarıyla da uyuşmaktaydı.

En değerlisi, bu karadelik sırf 1550 ışık yılı uzaklıkta. Bu formda yazında size pek yakın gelmeyebilir lakin kozmosun engin derinliklerine kıyasla bu bölge Dünya’dan neredeyse bir “taş atım” uzaklıkta.

Şu ana kadar keşfedilmiş en yakın karadelik unvanı, V Puppis isminde 960 ışık-yılı uzaklıkta bir karadeliğe ilişkin. Yakın öteki karadelik adayları da HR 6819 ile “Unicorn”, 1000 ve 1200 ışık yılı uzaklıktalar ama evvelden karadelik oldukları düşünülen bu ili gökcisminin daha sonra birar “sıkı nesne(compact object)” oldukları ortaya çıktı.