Çankırı 8,5 Milyon Yıllık Fosiller Bulundu

Çankırı’da temmuz ayında başlayan ve 2023 yılı hafriyat dönemi çalışmalarının devam ettiği Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi”nde şimdiye kadar 8,5 milyon yıl öncesine tarihlendirilen yaklaşık 100 fosil bulundu.

Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi’ndeki hafriyat çalışmaları Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Ayla Sevim Erol başkanlığında devam ediyor.

Çorakyerler’deki hafriyat çalışmalarından bugüne kadar 8,5-9 milyon yıllık geçmişe giden pek çok çeşide ilişkin fosil bulundu. Bu yıl 10 Temmuz’da başlayan hafriyatlarda hipparion olarak isimlendirilen at çeşitlerine ilişkin, yavru gergedan kafatası, bugünkü fillerin atalarına ilişkin çeşitlerin fosili, bizon gibisi büyükbaş boynuzlulara ilişkin fosiller, zürafaların atalarına ilişkin fosiller ve yabani keçilere benzeyen fosiller bulundu.

Kazı çalışmaları eylül ayının birinci haftasına kadar sürecek.

Prof. Dr. Ayla Sevim Erol, Çorakyerler hafriyat başkanlığını uzun yıllardır yürüttüğünü söyledi.

Bölgedeki fosillerin taşlaşmış sedimanın içinden dişçi aletleriyle kazılarak çıkarıldığını, o yüzden çalışmaların 22 yıldır devam ettiğini belirten Sevim Erol, “Bu bölgenin çabucak hemen bütün altının fosil olduğunu düşünüyoruz. Devam edilirse onlarca yıl devam edilebilecek bir fosil yatağı” dedi.

Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi’nin değerine vurgu yapan Sevim Erol, şu değerlendirmede bulundu:

“Buranın monografisinin (kitabının) şimdiye kadar çıkması gerekiyordu lakin bizim bir yayınımız vardı Nature mecmuasında çıkmasını beklediğimiz, hasebiyle o yayının kabul edilmesiyle ilgili iki hafta evvel bunun müjdeli haberini aldık ve kabul edildiğini öğrendik. Önümüzdeki günlerde yayın çıkacaktır kesinlikle. Bu yayının çıkması için monografi yazıp yayınlayamadık. Artık bundan sonra burayla ilgili kitabımız yazılacak. Çankırı’ya has 6 tane çeşidimiz var, bunların bir kısmı yayına hazırlanıyor, bir kısmı yayınlandı. Münasebetiyle bereketli Çorakyerler alanının önümüzdeki yıllarda da çok daha fazla yayınla dünyaya tanıtılmaya devam edilecektir. Çorakyerler şu anda dünyanın bu alanda yapılan çalışmalarda karşılaştırma lokalitesi olarak kullanılıyor ve tip lokalitesi olarak bedellendiriliyor. Bu nedenle de Çankırı’nın fosiller açısından çok kıymetli bir hazineye sahip olduğunu da söylemek gerekiyor. Tabiatın koruyarak yaklaşık 10 milyon yıldır bize miras bıraktığı bir alanı müdafaaya çalışıyoruz, değerlendirmeye çalışıyoruz, yayınlamaya çalışıyoruz ve dünyaya tanıtmaya çalışıyoruz. Önümüzdeki yılarda da milletlerarası alanda bilim insanlarının eminim buraya akmaya başlayacağını düşünüyorum Nature yayınından sonra.”

Bu dönem hafriyatlarda çeşitli hayvanlara ilişkin 100 civarında fosilin bulunduğunu lisana getiren Sevim Erol, şöyle konuştu:

“Hipparion dediğimiz atların iki çeşidine ilişkin hem uzun beden kemik kesimleri hem baş kesimleri çıkarılıyor. Gergedanlardan iki yavru gergedan kafatasını çıkardık. Yeniden bizim hortumlular dediğimiz günümüzün fillerinin atalarından cinslere ilişkin iskeletler, bizon gibisi büyükbaş boynuzlularla ilgili fosiller, zürafalarla ilgili buluntular, beden iskeletleri bol ölçüde çıktı. Onun dışında dağ keçilerine benzeyen cinslere ilişkin fosillerimiz var. Daha evvelki yıllarda çıkan fosillerin devamı niteliğinde fosiller geliyor. Bunların hepsi 8,5 ile 7 milyon yıl ortasında yaşamış tipler. Bütün bu çeşitler, bir katastrofik olay diyoruz, bir felaket sonrası kitle halinde ölen hayvan tiplerine ilişkin fosiller. O nedenle de bütün iskelet olarak değil de biraz karışık olarak birbirlerinin üstünde farklı cinslerle ilgili buluntular biçiminde ele geçiyor ve aslında hem dünyanın hem ülkemizin en güçlü tıp çeşitliliğine sahip bir alan burası. 43 farklı çeşidimiz var, onun üzerinde hayvanlarda ailelere ilişkin dediğimiz kümeler var. 43 tıbbın içerisinde yırtıcılar, çift tırnaklılar, tek tırnaklılar var. Bugüne kadar toplan 4 bin 100 civarında fosil var şu anda. Bu olağan ki tanımlanabilir olanlar. Bir de bizim numarasız olarak elde ettiğimiz fosiller var. Yani 5 binin üzerinde fosilimiz var burada aslında.”

Ödeneklerin az olması münasebetiyle çalışmaları küçük bir grupla yürüttüklerini lisana getiren Erol, çalışmaların süratli ilerleyemediğini kaydetti.