Farkında Olmadan Yaptığınız Bu Alışkanlıklar Beyni Küçültüyor!
Beyin sıhhatinizi korumak ve hafızayı genç ve canlı tutmak, hayat kalitesini artıran değerli bir durumdur. Sağlıklı bir beyin, bilişsel fonksiyonlarınızı güçlendirerek günlük hayatta daha yeterli odaklanma, öğrenme, sorun çözme ve karar verme üzere yeteneklerinizi dayanaklar. Tıpkı vakitte, beyin sıhhatini korumak, yaşlanma sürecinde bilişsel gerilemeyi önlemeye yardımcı olabilir ve nörodejeneratif hastalıkların riskini azaltabilir. Lakin günlük hayatınızda farkında olmadan yaptığınız birtakım kusurlar beyninizin küçülmesine neden oluyor. İşte yapılan o yanlışlar:
YETERLİ UYUMAMAK
Sürekli olarak kâfi uyku almamak yahut kalitesiz uyku, beyin işlevleri üzerinde önemli olumsuz tesirlere yol açabilir. Uyku eksikliği, hafıza, odaklanma ve öğrenme yeteneklerini olumsuz tarafta etkileyebilir ve bilişsel fonksiyonları olumsuz etkileyen bir dizi öbür sıkıntıya da neden olabilir.
Uyku, beyin için dinlenme ve tamirat sürecidir. Uyku sırasında beyin, gün boyunca biriken toksinleri temizler ve hudut hücreleri ortasındaki temasları güçlendirir. Birebir vakitte öğrenilen bilgilerin hafızaya aktarılmasını sağlar ve zihinsel fonksiyonların güzelleştirilmesine yardımcı olur. Fakat, uyku eksikliği bu değerli süreçleri tesirler ve beyin işlevlerini olumsuz tesirler.
DÜZENSİZ BESLENMEK
Düzensiz ve sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları, beyin sıhhati üzerinde önemli tesirlere sahiptir. Bilhassa yüksek ölçüde işlenmiş besinler, şeker ve doymuş yağ içeren diyetler, beyin işlevlerini olumsuz etkileyebilir ve uzun devirde önemli meselelere yol açabilir.
Beyin, bedenimizin en karmaşık ve hayati organlarından biridir ve fonksiyonunu sürdürebilmek için hakikat besinleri alması gereklidir. Sağlıklı beslenme, beyin işlevlerini desteklemek ve zihinsel performansı artırmak için kritik ehemmiyete sahiptir. Yüksek ölçüde işlenmiş besinler ve şeker içeren diyetler, beyin için gerekli olan besinleri eksik bırakabilir ve bu da odaklanma, hafıza ve öğrenme üzere bilişsel yeteneklerde düşüşe neden olabilir.
ALKOL VE SİGARA TÜKETİMİ
Fazla alkol tüketimi, beyin hücrelerine ziyan verebilir ve hafıza, fikir süreçleri ve karar verme maharetlerini olumsuz istikamette etkileyebilir.
Sigara içmek, beyne ziyan veren alışkanlıklar ortasında yer alır. Nikotin ve başka ziyanlı unsurlar, beyin hücrelerini etkileyerek hafıza ve bilişsel işlevleri olumsuz etkileyebilir.
STRES VE DERT BOZUKLUĞU
Stres ve kronik telaş, beyin sıhhatini olumsuz istikamette etkilemenin yanı sıra genel sıhhat üzerinde de önemli sonuçlar doğurabilir. Beyin, gerilim altında olduğunda, bedenin tetiklediği “savaş ya da kaç” reaksiyonuna tepki verir ve kortizol üzere gerilim hormonlarının salınımı artar. Uzun periyodik maruz kalma, kronik gerilimin neden olduğu yüksek kortizol düzeyleri, beyinde yapısal ve fonksiyonel değişikliklere yol açabilir.
Kronik gerilimin beyin üzerindeki olumsuz tesirleri ortasında hafıza sıkıntıları, dikkat ve odaklanma eksikliği, bilişsel performansta düşüş ve duygusal denetimin zayıflaması bulunabilir. Ayrıyeten, gerilimin beyinde nöroplastisite ismi verilen sistemleri etkilediği gözlemlenmiştir. Nöroplastisite, beyin hücrelerinin ve hudut ilişkilerinin şekillenmesini ve değişmesini sağlayan kıymetli bir süreçtir. Kronik gerilim, bu nöroplastisiteyi olumsuz tarafta etkileyerek beyindeki sinirsel bağlantısı engelleyebilir ve hafıza ve öğrenme yeteneklerini etkileyebilir.
HAREKETSİZ KALMAK
Fiziksel aktivitenin beyin sıhhati üzerindeki olumlu tesirleri, yapılan birçok araştırmada açıkça gösterilmiştir. Nizamlı idman yapmak, beyindeki kan akışını artırarak daha fazla oksijen ve besin unsurlarının beyin hücrelerine ulaşmasını sağlar. Bu da beyin hücrelerinin daha âlâ çalışmasına ve irtibat kurmasına yardımcı olur.
Egzersiz birebir vakitte beyinde nörotransmitterlerin (kimyasal habercilerin) salınımını artırır. Bu kimyasal haberciler, beyin hücreleri ortasında bağlantısı sağlayarak ruh halini düzenlemek, gerilimle başa çıkmak, hafızayı güçlendirmek ve odaklanmayı artırmak üzere birçok fonksiyonu düzenler. Örneğin, antrenman, serotonin ismi verilen bir nörotransmitterin salınımını artırarak ruh halini güzelleştirebilir ve depresyonu hafifletebilir.
SUSUZ KALMAK
Yeterli su tüketimi, beden için hayati kıymete sahip olmasının yanı sıra beyin sıhhati için de son derece değerlidir. Beyin, yaklaşık %73’ü sudan oluşan büyük ölçüde suya bağımlı bir organdır. Bu nedenle, kâfi su tüketmek, beyin işlevlerinin faal bir formda çalışmasını takviyeler.
Su, beyin hücreleri ortasındaki hudut sinyallerinin iletilmesinde ve nörotransmitterlerin üretiminde değerli bir rol oynar. Beyin hücreleri ortasındaki sinyallerin süratli ve faal bir biçimde iletilmesi, düşünme, öğrenme, hafıza ve konsantrasyon üzere bilişsel fonksiyonların düzgün çalışması için kritiktir.
SOSYALLEŞMEMEK
Söz konusu yalnızlık durumu, yalnızca romantik ilgiler ya da arkadaşlıklarla hudutlu değil. Varoluşsal sancılar sonrası gelişen yalnız kalma isteği, birçok vakit kalıcı hale gelebiliyor. Yalnızlığın sıhhate ziyanlı olabileceği bir müddettir bilinmesine karşın, bilim insanları bunun nedenleri üzerinde çalışmalar yapmaya son devirlerde yük vermeye başladı. Araştırmalara nazaran; yalnız kalmanın beynimizi küçültebileceği ve bunama riskimizi artırabileceği ortaya çıktı.