Kedilerin Burun Yapısı Çözüldü! Kimyasal Tahlil Merkezi Üzere Mi İşliyor?
Yeni bir araştırmaya nazaran, bir konut kedisinin burnu, kedigillere tesirli koku alma duyusunu vermek için karmaşık, yüksek verimli bir kimyasal tahlil ekipmanı üzere işliyor.
İçinden havanın geçtiği kıvrımlı kanallara sahip olan göğüslü burunlarının koku algılamasını sağlayan düzenek şimdiye kadar tam olarak anlaşılamamıştı.
Independent Türkçe’nin haberine nazaran evvelki çalışmalar burnun solunan havadaki kokuları bir gaz kromatografi aygıtına misal biçimde algıladığına dair ipuçları vermiş olsa da, ortalarında ABD’deki Ohio Eyalet Üniversitesi’nden araştırmacıların da bulunduğu grup, memelilerde bu ikisi ortasındaki tam paralelliklerin meçhul kaldığını söylüyor.
Perşembe günü bilimsel mecmua PLOS’da yayımlanan yeni çalışmada, bilim insanları gerçek bir kedinin burnunun yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi taramalarına dayanarak evcil bir kedinin burnunun tam üç boyutlu bir bilgisayar modelini geliştirdi.
Sanal kedi burnu üzerinden yapılan hava ve koku akışı simülasyonları, burnun çoklu dallanma tüplerine sahip bir gaz kromatograf aygıtına misal halde işlediğini ortaya koydu.
Araştırmacılar iki farklı hava akışı bölgesi buldu: Filtrelenen ve akciğerlere giderken ağız çatısının üzerinde yavaşça yayılan teneffüs havası ve merkezi bir geçitten direkt burun boşluğunun gerisine gerçek kokuyu algılayan bölgeye süratle hareket eden koku hususunu içeren farklı bir akım.
Bilim insanları, belli kanallardan başkalarına kıyasla ne kadar akış geçtiğini de ölçtü. Bu muhakkak kanallar ortasında koku alma bölgesine en çok koku veren kimyasalları ileten bir kanal da vardı.
Çalışmanın ortak muharriri Kai Zhao, “Solunum için, burun etleri akışı farklı kanallara yönlendirmek üzere dallanır, tıpkı bir otomobildeki radyatör ızgarası üzere, bu da paklık ve nemlendirme için daha düzgün olur” dedi.ı
Dr. Zhao, “Ancak koku algılamanın çok süratli olmasını istiyorsunuz, bu nedenle kokuyu yüksek süratte ileten bir kol var. Bu da havanın teneffüs bölgesinden süzülmesini beklemek yerine potansiyel olarak süratli algılamaya imkan tanıyor; hava temizlenirse ve süreç yavaşlarsa kokunun birçoklarını kaybedebilirsiniz” diye ekledi.
Araştırmacılar, çoklu karmaşık kanalların, amfibilerdeki üzere tek bir düz tüpe sahip olmaya kıyasla yaklaşık 100 kat daha verimli olabileceğini buldu.
Dr. Zhao, “Kedi burnu muhtemelen köpeğinkine benzeri bir karmaşıklık düzeyine sahip ve bir kemirgeninkinden daha karmaşık ki bu da şu soruyu akla getiriyor: Burun neden bu kadar karmaşık olacak biçimde evrimleşti?” sözlerini kullandı.
Ekibe nazaran şayet bir kedinin burnu koku tespiti için yalnızca düz bir tüpe sahip olsaydı, koku algılamasının gerçekte olduğu kadar verimli olması için başın bugünkü fizikî boyutundan daha uzun olması gerekirdi.
Ohio Eyalet Üniversitesi araştırmacısı, “Bir koku alıyorsunuz, hava oraya geri geliyor ve çok daha uzun bir mühlet işleniyor gibi” açıklamasında bulundu.
Bilim beşerlerine nazaran bulgular, daha kıvrımlı kanalların evriminin kedinin gelişmiş koku alma duyusunu nasıl sağladığına dair anlayışımızı derinleştiriyor.
Kedi burnu hakkında 6 şaşırtan bilgi
1- Burun kedilerin en kıymetli duyu organıdır
Tüylü kankalarımızın öpmeye doyamadığımız kadife burunları bu hoş canlıların en kıymetli duyu organıdır. Halk ortasında köpeklerin kedilerden âlâ koku aldığına ait yaygın bir inanış vardır. Oysa bir burunun âlâ koku alması burnun içindeki reseptörlere bağlıdır. Bir insanın burnunda 1000 kadar koku reseptörü vardır, kedilerin burnundaki reseptör sayısı ise 200 milyondur! En âlâ koku alabilen köpek ırkları dahi bu sayıya yakınlaşamaz. Yani kediler yalnızca insanlardan değil köpeklerden de daha âlâ koku alırlar. Bu reseptörler o denli güçlüdür ki kedilerin avlarının kokusunu çok uzaktan bile alabilmesini, tıpkı halde düşmanların kokusunu duyabilmesini ve kaybolduklarında konutlarını bulabilmesini sağlarlar.
2- Kedilerin burnu onlara etraftaki başka kediler hakkında birçok şey söyler
Kedilerin burnu onlara etraftaki başka kediler hakkında çok şey söyler. Öbür kedilerin idrar ve dışkılarından yayılan koku ile cinsiyetlerini, hasta olup olmadıklarını ve tabi ki çiftleşmeye hazır olup olmadıklarını anlarlar. Kedilerin dünyasının bağlantı aracı burundur demek bu açıdan bakınca pek de yanlış olmaz.
3- Karşılıklı koklama kedi selamlaşmasıdır
Kedilerin birbirlerine yaklaşıp karşılıklı koklaşmaları selamlaşmadır. Lakin aslında buna selamlaşmadan çok birbirlerine “iyi dileklerini” sunmak olduğunu da söyleyebiliriz.
4- Kediler kokuları sevmezler
Kedilerin burnunun çok hassas olması beraberinde kokulardan hoşlanmamalarını getirir. Çünkü kokular kediler çok derecede tesirler. İşte tam da bu nedenledir ki Kedilere Parfüm Sıkmak, Kokulu Kedi Kumu Kullanmak, Yanlarında Deodorant Ya Da Öteki Kokulu Spreyleri Sıkmak Bu Hayvanlara Yapılan Bir Azaptır Adeta! Ayrıyeten kedilerin kum kabını kirli bırakmak da bu hayvanların kokudan çok rahatsız olmasına yol açar!
5- Kedilerin burun rengi tüy rengi ile direkt ilgilidir
Kedilerin burnu ile kürklerinin rengi ortasında direkt bağlantı vardır. Yani siyah ancak pembe burunlu bir kedi yoktur, tıpkı formda siyah burunlu bir sarman ile karşılaşmak da mümkün değildir. Bu ortada sarman kediler hakkında 5 değişik gerçek yazımızda da bahsettiğimiz üzere başta sarmanlar olmak üzere kimi kedilerin burnunda tıpkı insanlarda olduğu üzere çiller bulunur.
6- Her kedinin burun izi eşsizdir
Her kedinin burun izi tıpkı parmak izi üzere eşsizdir!