Prof. Dr. Naci Görür, Büyük Sarsıntıda İstanbul’da Yaşanılacakları Anlattı: “Sona Hakikat Geliyoruz”

Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 17 Ağustos 1999 zelzelesinin yıl dönümünde muhtemel Marmara zelzelesini kıymetlendirdi. 17 Ağustos zelzelesinin akabinde yapılan araştırmaya dikkat çeken ve vaktin daraldığını hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, en az 7 üzerinde bir sarsıntının olacağını ve afet idaresinin İstanbul’daki takım ile mümkün olamayacağını söyledi. Görür, hemen sarsıntıya karşı hazırlıklı olunması konusunda ihtarlarda bulundu.

“İstanbul’da kaos kelam konusu olabilir”

Prof. Dr. Naci Görür, zelzelenin akabinde İstanbul’a dışarıdan takviye gelmesi gerektiğini tabir ederek, şu ikazlarda bulundu:

• Olası bir sarsıntıda İstanbul kendi kendine yetemez zira hastanelerin ne kadar çalışacağı, itfaiyenin ne kadar çalışacağı meçhul. Bir de bu gecekondu mantığıyla gelişmiş, plansız bir kent. Münasebetiyle yani zelzelede olabilecek yıkım nedeniyle burada ulaşım da olmayabilir. Yahut çok zahmetli olabilir. İstanbul’da büyük bir kaos kelam konusu olabilir.
• İnsanların belirli bir kısmı göçük altında kalabilir. Onlara ulaşılamayabilir cankurtaranlar çalışamayabilir. İstanbul’da bir kar yağışı, bir yağmur olduğu vakit bile biz İstanbul’un ne kadar kaosa sürüklendiğini görüyoruz. O denli bir sarsıntıda, bu türlü dar yollarda üç beş binanın bile yıkılması sonucu nasıl bir kent içinde ulaşım sağlarsınız Allah bilir. Münasebetiyle yani çok büyük bir ihtimalle motamot Güneydoğu örneğine bakarsan Güneydoğu’da nasıl hayat durduysa, İstanbul oradan daha makûs bir durumda. Zira hem bina yoğunluğu hem nüfus yoğunluğu daha fazla, hem de gecekondu mantığıyla gelişmiş. Gelişme diyoruz; bence gelişmiş değil, kaosa sürüklenmiş.
• Şimdi o denli bir sarsıntının olması anında İstanbul kendi kendini besleyemez. Kendi kendine yardım edemez. Özetle kendi göbeğini kendi kesemez. Kesinlikle dışarıdan Marmara Bölgesi’nin dışından takviye ve yardım gelmeli. Şayet İstanbul zelzelede yardım umut ediyorsa bunu, bu sarsıntıya uzak büyük kentlerde yaparak yahut onlarla mutabakat yaparak, planlayarak bu işi yapması lazım. Dayanak ve kurtarıcı takımın dışarıdan gelmesi lazım.
• Ya da memleketler arası grubun yardımın gelmesi lazım. Gerçek dürüst havaalanı bile yok. Tahminen birinci sarsıntıda şu andaki yapılan İstanbul Havaalanı devre dışı kalacaktır. Niçin? Zira tabanı nedeniyle. Nasıl Hatay’da havaalanı kalmadı? Burada da birebir şey olacaktır. Atatürk Havaalanı’nı da yıktığımıza nazaran belirli ölçüde biz elimizden gelen yanlışlıkları maalesef biraz yapmış durumdayız.

“Marmara’da 7 üzeri sarsıntı olma mümkünlüğü yüzde 64”

Prof. Dr. Naci Görür, ABD’li jeofizikçi Tom Parsons’un 2004 yılında, zelzelenin zamanlaması ile ilgili yaptığı çalışmayı hatırlattı.

Görür, şöyle konuştu:

“Şimdi 99 sarsıntılarında yani ben Marmara Denizi’nde bütün araştırmaları yapan takımın Türk tarafının lideri olarak misyon yaptım. Orada denizde bütün araştırmaları biz yaptık. Bu araştırmalar da bu türlü devlet dayanağıyla olmadı. Biz bilim dünyasının dayanağıyla Avrupa Birliği fonlarıyla bu projeleri yaptık. Teknik üniversitede bir avuç insan olarak bunu yaptık. Münasebetiyle 99 sarsıntılarından sonra işte alarmı verdik. Marmaray’a gelebilecek tehlikeyi anlattık, nasıl olacağını nelerin beklenebileceği, yazıldı, çizildi, konuşuldu. Alarm da verdik, mahallî idareleri, halkı, merkez idaresini de uyardık. Ancak bu yapılanlar ne kadar, kâfi mi?

İstanbul zelzeleye hazırlandı mı dersen, hayır. Bizim yaptığımız, bugüne kadar yaptığımız, yapılmayanların yanında çok az. Artık Parsons diye bir Amerikalı bilim insanı, bizden Türkler de var, bir küme yaptığı çalışmada 99 sarsıntılarından sonra her an olmak kaydıyla Marmara’da 7 ve üzerinde bir sarsıntının olma mümkünlüğünün yüzde 64 olduğunu buldular, yazdılar. Bütün dünyada büyük ölçüde bunu kabul etti. 2004 yılında da yayınladılar bunu önemli bir formda. Münasebetiyle yani 30 yıl dediğin vakit işte sonu 2029 gelir. Bu biçimde biz de yani 24 seneyi nihayet geçirdik. Zelzelenin yani olma döneminin sonlarına hakikat geliyoruz.

Her yıl da Anadolu, Batı’ya hakikat yılda 2 buçuk santim ilerliyor her sene. 24 yılda da en az 50 cm daha gerilim birikti demektir. Bir de bu olan zelzeleler o denli yahut bu türlü aşikâr oranda gerilim yükleyebilir, yüklemiştir. O halde yani biz sona yaklaşıyoruz demektir.”

“1967 Adapazarı zelzelesinden sonra o bölgede sarsıntı olacağı söylenmişti”

Prof. Dr. Naci Görür, 1967’de gerçekleşen Adapazarı zelzelesi sonrasında yayımlanmış ulusal ve milletlerarası makalelerde ‘İzmit’e, Gölcük’e dikkat’ denildiğini, bilhassa 1979’da bu mevzunun gündeme geldiğini lakin sonrasında hiçbir tedbir alınmadığını belirterek şöyle devam etti: