Yakınındaki Gezegeni Buharlaştıran Yıldızın Gizemi Çözüldü

Aralarında Birleşik Krallık’taki Leicester Üniversitesi’nden isimlerin de bulunduğu araştırmacılar Jüpiter’den yaklaşık 10 kat daha büyük olan gezegenin, bir yıldızın yakınında “aşırı buharlaşma” geçirdiğini ve bu yıldızın şiddetli alevleriyle gezegenden kopan hususların yıldızın üzerine fırladığını belirtiyor.

Monthly Notices of the Royal Astronomical Society isimli bilimsel mecmuada yayımlanan çalışma yıldızların oluşumuna daha fazla ışık tutarken, gelişmekte olan Güneş sistemlerindeki bu tıp dev patlamaların bir düzine gezegenin ortadan kalkmasına yol açabileceğine de işaret ediyor.

Araştırmada bilim insanları Güneş sistemimizden yaklaşık 1200 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve 85 yılın akabinde parlaklığı kıymetli ölçüde artarken hâlâ sönükleşmeyen FU Ori isimli önyıldızı inceledi.

Bilim insanları bu önyıldızın parlaklığındaki artışın, ön gezegen diski ismi verilen ve gezegeni oluşturan gaz ve toz bulutundan yıldızın üzerine düşen husustan kaynaklanabileceğinden şüpheleniyor.

Araştırmanın ortak muharriri Sergei Nayakshin “Bu diskler büyüyen yıldızları daha fazla hususla beslerken, gezegenleri de besliyor. Evvelki müşahedeler bu yıldıza çok yakın bir yörüngede dönen genç ve devasa bir gezegene dair umutlandırıcı ipuçları veriyordu” diyor.

Dr. Nayakshin şöyle belirtiyor:

Genç gezegenlerin ‘cehennem diski’ diye isimlendirebileceğimiz yeni bir süreç keşfettik.

Bilim insanları, devasa bir diskin parçalanarak Jüpiter’den daha büyük lakin çok daha az yoğunlukta muazzam kümeler meydana getiren yerçekimsel istikrarsızlıkla, diskin çok uzağında oluşan gaz devi bir gezegenin simülasyonunu yaptı.

Modelleme bu türlü bir gezegen tohumunun, yerçekimi kuvveti nedeniyle çok süratli bir formda konut sahibi yıldızına yönelerek içeriye hakikat ilerleme eğiliminde olduğunu gösteriyor.

Ardından gezegen yıldıza, Dünya’yla bizim Güneşimiz ortasındaki uzaklığın yaklaşık 10’da biri kadar yaklaştığında yıldızın etrafındaki çok sıcak husus, gezegenin atmosferinin dış katmanlarını tutuşturuyor.

Gezegenin modülleri daha sonra yıldızı besleyen muazzam bir materyal kaynağı haline gelerek yıldızın büyümesine ve daha parlak ışıldamasına yol açıyor.

Çalışmanın bir öbür müellifi Vardan Elbakyan “Bu, bu tıp bir patlamaya maruz kaldığı gözlemlenen birinci yıldızdı. Halihazırda galaksimizin bizim bulunduğumuz köşesinde oluşan öteki genç yıldızlarda meydana gelen bu tıp patlamaların birkaç düzine örneği var” diye belirtiyor.

Dr. Elbakyan şöyle diyor:

FU Ori olayları olağan genç yıldızlara kıyasla uç düzeyde olsa da gözlemciler bu tıp olayların müddetinden ve gözlenebilirliğinden, oluşum etabındaki Güneş sistemlerinin birçoklarının ön gezegen diski etrafındayken bir düzine kadar sefer bu halde patladığı sonucuna vardı.

Araştırmacılar, bulguların hem yıldız hem de gezegen oluşumunu anlamada kapsamlı tesirler yarattığını söylüyor.

Gezegen yuvaları olduğu düşünülen ön gezegen diskleri, daha evvel sanıldığı üzere sakin yerlerden fazla genç gezegenlerin yıldızları tarafından yakılıp yenebileceği, kozmosun şiddetli ve kaotik kısımları olabilir.

Independent Türkçe